"Nhật ký trong tù", mách nhỏ di sản vô giá.

Cho đến nay, hành trình của nguyên tác vẫn còn nhiều chỗ chưa sáng tỏ

"Nhật ký trong tù" là tài sản vô giá trong di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam    Cũng theo GS. Việc chọn chữ Hán và thể Đường luật sau 23 năm viết bằng chữ Pháp và Việt, là hình thức chuyên chở thích hợp nhất ý tưởng và cảm xúc của mình, vì gia đình Bác thuộc dòng chân Nho, chứng tỏ đó là nhu cầu biên chép cho riêng mình, chứ không phải là để “giữ bí mật” với kẻ thù.

Nội dung “Nhật ký trong tù” là bộ sử thi về thế giới tâm hồn nhiều cung bậc và nhân cách Hồ Chí Minh. Phong Lê, tập thơ Bác không nhằm vào bất cứ đối tượng nào, được viết ra trong tình cảnh bị giam, lại mang chất thơ và những giá trị thơ thực thụ và là bức chân dung tự họa của con người Hồ Chí Minh bởi “Ngục trung nhật ký” là thơ Bác viết cho riêng mình.

Nếu được tuyên truyền, truyền bá hăng hái và hiệu quả, “Nhật ký trong tù” sẽ cuộn được dân chúng trong và ngoài nước hiểu thêm về những giá trị tinh thần tốt đẹp, nhân bản của Việt Nam, ưng chuẩn Hồ Chí Minh.

Ngày 6/9, Ban Tuyên giáo Trung ương và Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam tổ chức Tọa đàm khoa học 70 năm tác phẩm “Nhật ký trong tù” của chủ toạ Hồ Chí Minh.

Đây là điều đáng tiếc, bởi giá trị giáo dục, ý thức nhân bản của tập thơ đã được cả thế giới dìm và đánh giá cao. Điều này sẽ giúp các em học sinh vừa hiểu được xuất xứ và một phần giá trị tập thơ, qua đó hiểu về tấm gương đạo đức của Bác; song lại không gây áp lực về vấn đề điểm số cho các em.

Hội Nhà văn Việt Nam cũng vừa đăng ký thỏa thuận để dịch tập thơ của Bác ra tiếng Ảrập. Theo nhiều nhà nghiên cứu, nên quy định học trò lớp 8 đọc thảy “Nhật ký trong tù” như một trong các cuốn sách nép phải đọc. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hiện nay, trong giới trẻ nhiều người đã không còn biết rõ về giá trị và xuất xứ tập thơ “Nhật ký trong tù”. Phong Lê, đây là tập thơ ra đời ngẫu nhiên.

Việc quy định học trò đọc các cuốn sách tấm, ở các nước châu Âu đã làm từ lâu. “Nhật ký trong tù” giúp ta hiểu được tình người tấm lòng tình thương yêu tư cách… Còn về văn chương, trong “Nhật ký trong tù” thỏa mãn 3 yêu cầu: Nội dung tư tưởng; nghệ thuật và ngôn ngữ. Cần phát huy giá trị   Đến nay, “Nhật ký trong tù” đã được dịch ra 30 thứ tiếng.

Ai giữ hộ tập thơ cho Bác? Ai gửi tập thơ về Hà Nội? Từ Hà Nội, hành trình của nguyên tác đi theo con đường nào để đến Bảo tàng cách mệnh? Hành trình đó là ngẫu nhiên hay do chủ tâm của Bác, hay của tổ chức nào? Với khoảng thời kì 17 năm im lặng mới đến với công chúng, chứng tỏ người viết không quá quan tâm đến sản phẩm mình làm ra, hoặc không xem đó là áng văn chương, hoặc có giá trị văn chương đích thực? 15 tháng bị giải tới giải lui qua nhiều nơi, rất gian khổ, mà có 134 bài thơ là một kỷ lục.

Bối cảnh lịch sử là giá trị sử thi, là tấm gương đẹp đẽ, sáng ngời của đội viên chống chọi vì độc lập tự do; qua “Nhật ký trong tù” thấy được nghị lực phi thường, dấn thân triệt để, tư cách được tôi rèn trong lửa nóng và tuyết lạnh, ngày một sáng ngời trong những cảnh ngộ ngang trái nhất.

Theo GS. Theo nhà thơ Hữu Thỉnh thì “Nhật ký trong tù” là tập thơ có nhựa sống vượt thời kì, sức trường tồn. Sau khi đọc xong, các em phải thực hành bài viết về “Nhật ký trong tù” để đay thẩm định, nhưng không chấm điểm. “Nhật ký trong tù” thỏa mãn mọi thước đo, tiêu chí Đông tây cổ lai: thơ hay làm người ta quên thơ đi, chỉ còn cảm thấy có tình người.

Một trong những lý do là theo ý thức giảm tải chương trình phổ biến hiện, số tiết học và số lượng các bài thơ trong “Nhật ký trong tù” giảm đi so với chương trình giáo dục trước đây. Cụ thể, ở trung học cơ sở (lớp 8) có các bài “Ngắm trăng”, “Đi đường”; ở trung học phổ quát (lớp 11) có bài “Chiều tối” và bài “Lai Tân” (chỉ đọc thêm ở chương trình chuẩn, được học chính ở chương trình nâng cao).

Học trò không có điều kiện tìm hiểu chung về tập thơ, từ đó việc tiếp thụ bài thơ cụ thể sẽ có khó khăn.

Nhựa sống trường tồn   Tập thơ “Nhật ký trong tù” được Bác Hồ sáng tác bằng chữ Hán trong 14 tháng (đầu năm 1942 đến đầu năm 1943) khi bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam trong các nhà tù thuộc tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) và đã được xác nhận là bảo vật nhà nước. Phát biểu tại hội thảo, ông Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban truyền giáo Trung ương nhấn mạnh: “Nhật ký trong tù” không chỉ có ý nghĩa văn học sâu sắc, mà là tài sản vô giá trong di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam, đặc biệt từ khi tác phẩm được dịch ra tiếng Việt, phát hành rộng rãi năm 1960, lan tỏa và thấm sâu vào đời sống tầng lớp Việt Nam…         Là tập nhật ký bằng thơ, “Nhật ký trong tù” chẳng những là một văn kiện lịch sử vô giá về một giai đoạn hoạt động Cách mạng của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, mà nó còn là một tác phẩm văn chương lớn, là bức chân dung tự họa bằng thơ của người đội viên cộng sản Hồ Chí Minh, nhà thơ lớn Hồ Chí Minh”.

Mặt khác, chương trình cũng không dành tiết học riêng cho việc giới thiệu chung về “Nhật ký trong tù”. Điều này chứng tỏ sức sống mạnh mẽ, sức ảnh hưởng lớn lao của tập “Nhật ký trong tù”.